Khi đặt tên cần tuân thủ các nguyên tắc:

• Âm vần của tên gọi phải hay, đẹp: đặt tên là để người khác gọi, vì thế phải hay, kêu, tránh thô tục, không trúc trắc.
• Tiếp đến là tránh họ và tên cùng vần cùng chữ, tránh dùng nhiều chữ để dá»… gọi.
• Khi đặt tên cần chú ý sá»± thống nhất hài hòa giữa họ và tên.
• Tên gọi phải có ngụ ý hay: Ä‘iều quan trọng nhất của việc đặt tên là chọn chữ nghÄ©a sao cho hay và lịch sá»±. Vì thế phải căn cứ vào thẩm mỹ, chí hÆ°á»›ng, và sở thích để chọn chữ nghÄ©a.

NHá»®NG ĐIỀU CẦN CHÚ Ý KHI ÐẶT TÊN

• Hạn chế đặt tên Ä‘Æ¡n, vì tên Ä‘Æ¡n dá»… bị trùng tên.
• Khi đặt tên không nên chạy theo thời cuá»™c chính trị, đặt tên gọi mang mầu sắc chính trị.
• Khi đặt tên không nên dùng những từ cầu lợi, làm cho người khác có cảm giác Ä‘ó là sá»± nghèo nàn về học vấn.
• Khi đặt tên không nên cuồng tín, nông cạn quá, ví dụ đặt tên là Vô Địch, VÄ©nh Phát... Đặt tên gọi tuyệt đối quá, cá»±c Ä‘oan quá sẽ làm cho người khác không có ấn tượng tốt.
• Không nên đặt tên nam nữ, âm dÆ°Æ¡ng trái ngược nhau, nữ không nên đặt tên Nam, nam không nên đặt tên Nữ để người khác dá»… phân biệt.
• Tránh các tên dá»… bị chế giá»…u khi nói lái nhÆ° Tiến Tùng ra Túng Tiền.
• Các bạn ở nÆ°á»›c ngoài nên tránh những tên gọi khi viết không dấu mang những nghÄ©a khác của địa phÆ°Æ¡ng nhÆ° chữ Phúc và DÅ©ng trong tiếng Anh.
• Không nên tùy tiện đổi tên.

PHƯƠNG PHÁP ÐẶT TÊN

Có nhiều cách đặt tên, nhÆ°ng thường theo má»™t mô thức nhất định:

• Lấy họ mẹ làm tên gọi hay chữ đệm.
• Ká»· niệm ngày tháng năm sinh: Mậu Dần, Thu HÆ°Æ¡ng, Xuân Mai...
• Nữ giá»›i thường đặt tên các loài hoa nhÆ° Lan, Huệ, Quỳnh, Mai, Đào; bằng tên các loài chim nhÆ° Yến, Khuyên, Mi; bằng mầu sắc nhÆ° Hồng, Thanh, Lam; bằng các chữ trữ tình nhÆ° Huệ, Nhàn, Vân, Hà, Diá»…m, PhÆ°Æ¡ng... bằng các chữ thể hiện đạo đức của nữ giá»›i nhÆ° Trinh, Thục, Ái, Mỹ Linh, Khiết Tâm...
• Nam giá»›i khi đặt tên nên thể hiện được sá»± cÆ°Æ¡ng trá»±c, kiên cường, trung hiếu, ý chí và hoài bão, ví dụ các chữ Đức, LÆ°Æ¡ng, Công, Nghị, Quang, Hiền thể hiện tính cách, đạo đức; các chữ Trường Giang, SÆ¡n Hải, Vạn Lý... thể hiện phong Ä‘á»™ oai phong lẫm liệt, tÆ° tưởng quyết thắng của các tÆ°á»›ng soái; các chữ Hiếu, Trung, NghÄ©a, Chính thể hiện khí tiết con người; Chí Kiên, HÆ°á»›ng Tiền thể hiện sá»± sáng suốt, ý chí kiên cường.
  
  Tên con cháu thường do ông bà hoặc người có vai vế trong họ đặt cho. Tục lệ này thể hiện rõ nét tính liên tục và tính truyền thống của văn hóa gia Ä‘ình. Ông bà hay những người có vai vế thường là người hiểu biết rá»™ng hoặc nắm được hệ thống tên của những thành viên trong dòng họ, tên các vị cao niên trong làng, thậm chí tên thành hoàng làng, thần thánh... Nhờ Ä‘ó, việc đặt tên con cháu sẽ phù hợp vá»›i hệ thống, lại tránh trùng lặp mắc tá»™i "phạm húy". Chính Ä‘iều này quyết định việc đặt tên thường được tiến hành trÆ°á»›c khi đứa trẻ ra đời. Trong lúc người mẹ mang thai, ông bà cha mẹ hầu nhÆ° Ä‘ã chuẩn bị đặt tên bé. Nhiều gia Ä‘ình chọn ngay những cái tên có giá trị "nối tiếp" vá»›i tên cha hoặc tên mẹ. Chẳng hạn, tên cha là Khải, tên con là Hoàn; tên mẹ là Thuần, tên con là Thục... Những gia Ä‘ình phong kiến thường chọn cách đặt tên theo cung cách vua quan xÆ°a, tức là chuẩn bị má»™t dãy tên để "đặt dần". Thá»±c tế Ä‘ã có nhiều gia Ä‘ình đặt Ä‘úng và đủ các tên trong dãy.
  
  Ngày nay, cách đặt tên Ä‘ã có những thay đổi Ä‘áng kể. Mặc dù ảnh hưởng của ông bà cha mẹ vẫn rất lá»›n, nhÆ°ng phải thừa nhận rằng cách nhìn nhận về việc đặt tên Ä‘ã thoáng hÆ¡n nhiều. Cách đặt tên con để thể hiện nguyện vọng của gia Ä‘ình vẫn còn. Bên cạnh Ä‘ó, người ta có thể dùng ghép tên quê cha và mẹ để đặt tên con. Thí dụ: cha quê Thái Bình, mẹ quê Hà Ná»™i, tên con là Thái Hà.
  
  TrÆ°á»›c Ä‘ây, ngoài việc tránh đặt tên con cái trùng vá»›i tên ông bà tổ tiên, việc đặt tên con trùng vá»›i bạn bè, người thân cÅ©ng hết sức tránh. Nay quan niệm này có đổi khác. Trừ ông bà tổ tiên, những người thân của cha mẹ, những người mà cha mẹ hâm má»™ cÅ©ng thường được cha mẹ lấy tên đặt cho con.
  
  Các dấu hiệu giá»›i tính trong tên gọi nhÆ° "Văn" cho tên con trai và "Thị" cho tên con gái dường nhÆ° không còn là yếu tố bắt buá»™c nữa.
  
  Là má»™t hiện tượng ngôn ngữ - văn hóa tồn tại lâu bền vá»›i thời gian, cách đặt tên luôn là má»™t vấn đề gây nhiều tranh luận thú vị và chắc chắn sẽ luôn có má»™t vị trí nhất định trong đời sống văn hóa và ngôn ngữ của người Việt chúng ta.

(sưu tầm)